ธาลัสซีเมียคืออะไร ใน 5 นาที

เลือดของคนเรามีส่วนประกอบสำคัญคือ เม็ดเลือดแดง นำพาออกซิเจน เม็ดเลือดขาว สู้เชื้อโรค เกล็ดเลือด ทำให้เลือดแข็งตัวเมื่อมีแผล
ธาลัสซีเมียคือโรคเลือดจางหมวดหนึ่ง ซึ่งแบ่งเป็นหลายชนิดย่อย เป็นโรคของเม็ดเลือดแดง โดยเป็นความผิดปกติของส่วนที่เรียกว่า ฮีโมโกลบิน ซึ่งเป็นหน่วยจับออกซิเจนของเม็ดเลือดแดง

เพื่อไม่ให้ตกใจหรือกลัวเกินไป ผมจะคุยเรื่องความรุนแรงของโรคก่อน
ความรุนแรงของโรค แบ่งเป็น 3 ระดับให้เข้าใจง่าย
1. เป็นโรค : เป็นแบบรุนแรง ร่างกายจะซีดมาก ซีดเรื่อยๆ ต้องรับเลือดเป็นระยะ
2. เป็นโรค : เวลาปกติไม่มีปัญหาอะไร แต่เวลามีไข้ ไม่สบาย ติดเชื้อ เม็ดเลือดแดงจะแตก
3. เป็นพาหะ : ไม่มีอาการ ไม่ต้องรักษา ไม่ต้องทำอะไรทั้งนั้น ถ้าไม่คิดจะมีลูกก็ไม่ต้องไปสนใจมันเลย
เวลาไปตรวจเลือด หมอจะสงสัยว่าเป็นธาลัสซีเมียเมื่อ
1. ตรวจCBC ตรวจเลือดครบ ดูเม็ดเลือดแดง ขาว เกล็ดเลือด แล้วพบว่า : เม็ดเลือดแดงน้อย – ขนาดเม็ดเลือดแดงเล็ก – รูปร่างเม็ดเลือดแดงไม่ปกติ
ถ้าเจอแบบนี้ หมอจะต้องหาว่า เป็นธาลัสซีเมียหรือเป็นเลือดจางชนิดอื่นๆ ซึ่งต้องใช้ข้อมูลประกอบ
2. ตรวจการแตกของเม็ดเลือดแดง : มีหลายวิธี ส่วนมากทำในคนท้อง
3. ตรวจ ยีน หรือตรวจ Hemoglobin typing อันนี้จะชัวร์สุด
คนส่วนมาก หมอจะทักว่าสงสัยธาลัสซีเมียจากการตรวจ CBC แล้วจะแนะนำให้ไปตรวจ Hemoglobin typing ต่อ

ทำไมต้องตรวจ
ที่ต้องตรวจเพราะ
1. ถ้าแต่งงานมีลูก พันธุกรรมของลูกจะมาจากพ่อละแม่ หากเราเป็นธาลัสซีเมีย ไม่ว่าจะเป็นพาหะหรือเป็นโรค แล้วเกิดแฟนเรามียีนธาลัสซีเมีย ลูกก็มีโอกาสเป็น ... และถ้าส่วนผสมเหมาะเจาะพอดี ลูกของเราอาจจะกลายเป็นธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงได้ทั้งที่พ่อแม่ไม่มีอาการ
ซึ่งน่ากลัว เพราะแบบรุนแรง มีตั้งแต่ชนิดที่ตายตั้งแต่อยู่ในท้องแม่ , ชนิดที่ต้องรับเลือดไปตลอดชีวิต ซึ่งจะเกิดความลำบากตามมามากมาย
ดังนั้นต้องตรวจก่อนแต่ง จะได้วางแผนการมีลูกได้ถูก

2. ถ้าเราเป็นเลือดจาง
เลือดจางจากธาลัสซีเมียที่ไม่มีอาการ มักไม่อันตราย
เลือดจางจากพาหะธาลัสซีเมีย ยิ่งไม่มีอันตราย
เรากลัวว่าเลือดจางเกิดจากเรื่องอื่นที่ไม่ใช่ธาลัสซีเมีย เช่น เสียเลือด มีแผลในทางเดินอาหาร เป็นมะเร็งแล้วเลือดจาง ... ถ้าหากไม่รู้ชัดๆว่าตกลงเป็นธาลัสซีเมียหรือเปล่า บางครั้งต้องไปตรวจอะไรอย่างอื่นที่เจ็บตัววุ่นวายได้

ธาลัสซีเมียมีกี่ชนิด
-เวลาพูดถึง ธาลัสซีเมียในเมืองไทย หมอจะหมายความถึงธาลัสซีเมียทั้งชนิดอัลฟ่าเบต้าและกลุ่มฮีโมโกลบินผิดปกติ
ซึ่งมีหลายชนิด
... ถ้าอยากรู้ไปอ่านเอาเองครับ เพราะ(โคตร)ยาว เยอะ
รู้ชนิดที่ตนเองเป็นก็พอ

ธาลัสซีเมียจะหายไหม
มันคือโรคพันธุกรรม ไม่หายครับ .... (จริงๆหายได้ แต่เราจะรักษาแค่บางกรณีที่ถ้าไม่รักาแล้วอายุสั้นลง)

กลไกของโรคทำให้เกิดอาการได้ยังไง
-ไปอ่านเอง ถ้าเราไม่ได้เป็นชนิดเป็นโรค ไม่มีความจำเป็นที่ต้องรู้
และถ้าเป็นโรคและต้องรักษา ก็ควรอ่านเองหรือถามหมอที่รักษา

เป็นพาหะธาลัสซีเมีย ต้องกินFolicชีวิตหรือไม่
-ไม่ต้องครับ พาหะไม่ใช่โรค ไม่ต้องกิน Folic เพราะไม่ช่วยอะไร

เป็นเลือดจางธาลัสซีเมีย ต้องกินยาธาตุเหล็กไหม
-คนที่เป็นธาลัสซีเมีย จะมีเหล็กเกินในร่างกาย ไม่ได้ขาดธาตุเหล็ก
ดังนั้นคนที่เป็นโรคธาลัสซีเมีย ไม่ควรกินยาธาตุเหล็ก ยกเว้นว่าแพทย์ตรวจแล้วว่าเป็นธาลัสซีเมียที่ขาดธาตุเหล็ก

ธาลัสซีเมียเป็นมะเร็งหรือเปล่า ต่างกับลูคีเมียยังไง
- ไม่เกี่ยว ลูคีเมียน่ะมะเร็ง ธาลัสซีเมียไม่ใช่มะเร็งคนละโรคเลย

เฮ้ย หมอ แล้วที่ตอนนั้นมีหมอบอกว่าเป็นโลหิตจางพันธุกรรมลิวคีเมีย เลยไปกินยาหม้อแล้วหายมะเร็งลิวคีเมียล่ะ
- ... แปลว่าคุณฟังหมอบอกผิด เข้าใจว่าตนเป็นลิวคีเมียทั้งที่ไม่ได้เป็น แถมเจอหมอยาหม้อหลอกอีกต่อนึง ... โปรดกลับไปถามหมอให้แน่ๆว่าเป็นโรคอะไร และอย่าลืมตรวจไตและตับ

ธาลัสซีเมียเหมือนกับลูคีเมียยังไง
- ธาลัสซีเมียเหมือนกับลูคีเมียตรง ... เป็นทับศัพท์ภาษาอังกฤษ ที่ลงท้ายด้วยคำว่าเมียเหมือนกัน

ซึ่งเมียแรกไม่น่ากลัว แต่เมียที่สองนั้นน่ากลัวแค่นั้นเอง