โดย รศ.พญ.เกวลิน เลขานนท์
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี

ตากุ้งยิง คือ ภาวะที่ต่อมบริเวณเปลือกตาเกิดการอักเสบติดเชื้อเฉียบพลัน โดยเชื้อที่มักเป็นสาเหตุส่วนใหญ่คือ Staphylococcus หากติดเชื้อที่ต่อมไขมันหรือต่อมเหงื่อซึ่งอยู่บริเวณผิวหนังใกล้ขอบเปลือก ตา จะทำให้เกิดการอักเสบเป็นก้อนนูนยื่นออกมาทางด้านหน้าของเปลือกตา สามารถเห็นได้ชัดเจนจากภายนอก เรียกว่า external hordeolum แต่หากติดเชื้อที่ต่อมไขมันซึ่งอยู่ในตัวเปลือกตา จะทำให้เกิดการอักเสบเป็นก้อนนูนยื่นเข้าไปทางด้านหลังของเปลือกตา อาจต้องพลิกเปลือกตาดูด้านในถึงจะเห็นได้ชัดเรียกว่า internal hordeolum

อาการของตากุ้งยิงคือ เจ็บเปลือกตา เปลือกตาบวมแดง เมื่อตรวจจะพบว่าเปลือกตามีลักษณะบวม แดง ร้อน อาจเห็นหัวหนองบริเวณเปลือกตา หรือคลำได้ก้อนในกรณีของ external hordeolum หากมีหนองเกิดขึ้นจะเห็นได้จากบริเวณเปลือกตาด้านนอก และจะคลำก้อนได้ตื้นๆในชั้นผิวของเปลือกตา ส่วน internal hordeolum ก้อนจะอยู่ลึกกว่าและต้องพลิกเปลือกตาถึงจะเห็นหัวหนองได้ ในผู้ป่วยที่กุ้งยิงมีการลุกลามไปยังเนื้อเยื่อข้างเคียง จะทำให้ผิวหนังเปลือกตามีการอักเสบเป็นวงกว้างได้ เรียกว่า preseptal cellulitis ตากุ้งยิงอาจพบเป็นตาเดียวหรือสองตา หรือมีหลายตำแหน่งในตาเดียวได้ และอาจพบร่วมกับโรคเปลือกตาอักเสบอื่นๆได้

การรักษาตากุ้งยิงมี 2 แบบ คือ การรักษาโดยไม่ผ่าตัด และการรักษาด้วยการผ่าตัด การรักษาโดยไม่ผ่าตัดประกอบด้วย การประคบอุ่นและการใช้ยาปฏิชีวนะในรูปแบบหยอด อาจพิจารณาให้ยาปฏิชีวนะที่ครอบคลุมเชื้อที่เป็นสาเหตุก่อโรคในรูปแบบรับ ประทาน ในกรณีที่มีการอักเสบของผิวหนังเปลือกตาหรือเป็นหนองหรือมีโรคเปลือกตา อักเสบอื่นๆร่วมด้วย

การรักษา/ป้องกันด้วยวิธีการอื่นนอกเหนือจากยา
เป็นการรักษาด้วยการผ่าตัด ทำได้วิธี incision and curettage โดยจะทำเมื่อมีข้อบ่งชี้ดังต่อไปนี้
1. มีการอักเสบเป็นหนองชัดเจน
2.ไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยการประคบอุ่นและใช้ยาปฏิชีวนะ
3. กุ้งยิงมีขนาดใหญ่ ซึ่งอาจกดตาทำให้ตาพร่ามัวจากสายตาเอียงได้
นอกจากนี้ควรหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงหรือสิ่งระคายเคืองที่อาจเป็นสาเหตุของ การเกิดตากุ้งยิง เช่น เครื่องสำอาง ฝุ่นควัน ยาบางประเภท เป็นต้น ควรล้างมือให้สะอาดเป็นประจำ และไม่ขยี้ตา

(รูปจาก en.wikipedia.org)